Autyzm, znany również jako zaburzenie ze spektrum autyzmu (ASD), to złożone zaburzenie neurorozwojowe, które wpływa na komunikację, interakcje społeczne oraz zachowanie dziecka. Im wcześniejsze rozpoznanie, tym większa szansa na skuteczną terapię i wsparcie. Jakie sygnały mogą wskazywać na autyzm i kiedy warto zgłosić się do specjalisty? Sprawdźmy.
1. Brak reakcji na imię i ograniczony kontakt wzrokowy
Mały Staś bawi się w swoim pokoju. Mama woła go po imieniu, ale chłopiec nie odwraca się ani nie reaguje. To już kolejny raz, gdy wydaje się pogrążony we własnym świecie.
Jeśli dziecko nie reaguje na swoje imię i unika kontaktu wzrokowego, warto zwrócić na to uwagę. Dzieci w spektrum często unikają spojrzeń i mogą wydawać się obojętne na obecność innych osób.
2. Opóźnienia w rozwoju mowy lub jej brak
Oliwia ma dwa lata i wciąż nie wypowiada prostych słów, które już dawno opanowali jej rówieśnicy. Nie wskazuje palcem na zabawki, nie macha na pożegnanie.
Dzieci z autyzmem mogą mieć trudności z rozwijaniem mowy lub w ogóle nie mówić. Charakterystyczne jest także niewykorzystywanie gestów, takich jak machanie na pożegnanie czy wskazywanie palcem.
3. Trudności w nawiązywaniu relacji społecznych
Podczas przyjęcia urodzinowego Antek bawi się samotnie w kącie, układając klocki w precyzyjne rzędy. Nie zwraca uwagi na inne dzieci, nie próbuje się do nich przyłączyć.
Dziecko może nie inicjować zabawy z rówieśnikami ani nie reagować na emocje innych. Często preferuje samotną zabawę i nie szuka pocieszenia u opiekunów.
4. Powtarzalne zachowania i silne przywiązanie do rutyny
Hania wpada w panikę, gdy mama zmienia trasę spaceru. Każdy dzień musi wyglądać tak samo, a każde odstępstwo od rutyny powoduje u niej ogromny stres.
Machanie rękami, kołysanie się, układanie przedmiotów w określony sposób czy silny sprzeciw wobec zmian w otoczeniu – to często występujące objawy.
5. Nietypowe reakcje sensoryczne
Głośne dźwięki odkurzacza sprawiają, że Kuba zatyka uszy i krzyczy. Z kolei nie reaguje, gdy upadnie i się uderzy – jakby w ogóle nie czuł bólu.
Niektóre dzieci z autyzmem mogą być nadwrażliwe na dźwięki, światło czy dotyk, inne zaś mogą nie reagować na ból.
6. Brak zabawy „na niby”
Podczas zabawy w dom inne dzieci karmią swoje lalki i „gotują” obiad w plastikowych garnkach. Tymczasem Zosia obraca kółka w samochodziku i nie zwraca uwagi na propozycję wspólnej zabawy.
Dzieci w spektrum często nie uczestniczą w zabawach polegających na udawaniu, np. karmieniu lalki czy odgrywaniu ról.
7. Ograniczone zainteresowania
Tomek spędza godziny na układaniu samochodzików w równe linie. Jeśli ktoś przestawi któryś z nich, chłopiec wpada w histerię.
Silne skupienie się na jednej wąskiej tematyce, np. godzinami oglądanie kół obracających się w samochodzie, jest jednym z objawów autyzmu.
8. Trudności w rozumieniu i wyrażaniu emocji
Kiedy jego siostra płacze, Krzyś patrzy na nią obojętnie. Nie pociesza jej, nie dopytuje, co się stało – jakby nie dostrzegał jej smutku.
Dzieci w spektrum mogą nie reagować na uśmiechy innych i nie rozumieć, co oznacza smutek czy radość.
9. Problemy z adaptacją do zmian
Zmiana planów? Nowa piżamka? Bartek reaguje na to płaczem i krzykiem. Każda, nawet najmniejsza zmiana w rutynie to dla niego ogromny stres.
Silna potrzeba rutyny i przewidywalności to jeden z kluczowych objawów – nawet drobne zmiany mogą wywołać stres i frustrację.
10. Nietypowe użycie zabawek i przedmiotów
Zamiast bawić się pluszakami, Karolina ustawia je w równe szeregi. Samochodzikami nie jeździ – zamiast tego godzinami kręci ich kołami.
Zamiast bawić się zabawką zgodnie z jej przeznaczeniem, dziecko może np. ustawiać je w liniach, kręcić nimi lub zwracać uwagę na ich drobne szczegóły.
Kiedy zgłosić się do specjalisty?
Jeśli zauważysz kilka z wymienionych objawów u swojego dziecka, warto skonsultować się z pediatrą, neurologiem lub psychologiem dziecięcym. Wczesna diagnoza pozwala na szybkie wdrożenie terapii, która może znacząco poprawić rozwój dziecka.
Podsumowanie
Autyzm jest złożonym zaburzeniem, ale im szybciej zostanie wykryty, tym większa szansa na skuteczną pomoc. Warto obserwować swoje dziecko i reagować na wszelkie niepokojące sygnały. Jeśli masz wątpliwości, skonsultuj się ze specjalistą – odpowiednie wsparcie może mieć ogromne znaczenie.
źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/photos/krachu-autyzm-autystyczny-dziecko-1312488/
Magdalena Kwiatkowska