W XXI wieku pytanie „Czy mężczyzna może urodzić dziecko?” przestało być czysto retoryczne, a stało się jednym z ważniejszych tematów debaty publicznej dotyczącej tożsamości płciowej, medycyny i praw człowieka. Przyczyniły się do tego przypadki osób transpłciowych, takich jak Trystan Resse – mężczyzna, który w 2019 roku zaszedł w ciążę i urodził zdrowe dziecko. Jego historia wstrząsnęła opinią publiczną, ale też otworzyła przestrzeń do naukowej refleksji i społecznej edukacji.
Jego historię opisywaliśmy już w jednym z artykułów: https://dzieckoifigura.pl/szok-mezczyzna-urodzil-dziecko/
Kim był Trystan Resse i co sprawiło, że mógł zajść w ciążę?
Trystan Resse urodził się jako kobieta i w dorosłym życiu podjął decyzję o korekcie płci – przeszedł terapię hormonalną oraz operacje modyfikujące jego ciało. Mimo to zachował żeńskie narządy rozrodcze, w tym macicę i jajniki. Wspólnie ze swoim partnerem wychowywał już dwójkę adoptowanych dzieci, kiedy postanowili podjąć próbę posiadania biologicznego potomstwa.
Po odstawieniu testosteronu jego organizm był w stanie powrócić do funkcji rozrodczych, umożliwiając zajście w ciążę. Pierwsza zakończyła się poronieniem – zjawiskiem niestety częstym także w ciążach cis-kobiet (czyli osób, których płeć przypisana przy urodzeniu zgadza się z ich tożsamością). Druga zakończyła się szczęśliwym porodem zdrowego syna.
Biologia a płeć: czym różni się płeć biologiczna od tożsamości płciowej?
🔬 Płeć biologiczna
To zespół cech anatomicznych i genetycznych – chromosomy, narządy płciowe, poziom hormonów. Biologicznie rzecz biorąc, tylko osoby z macicą mogą zajść w ciążę – a więc kobiety oraz osoby transpłciowe, które tej macicy nie usunęły.
🧠 Tożsamość płciowa
To psychologiczne i społeczne poczucie przynależności do określonej płci. Osoba może identyfikować się jako mężczyzna, nawet jeśli posiada żeńskie narządy płciowe – i odwrotnie. Trystan identyfikuje się jako mężczyzna, ale jego biologia pozwalała mu przejść ciążę i poród.
Co mówi medycyna? Czy ciąża u transpłciowego mężczyzny jest bezpieczna?
Badania opublikowane m.in. w czasopiśmie „Obstetrics and Gynecology” pokazują, że ciąża u transpłciowych mężczyzn jest możliwa i może przebiegać prawidłowo, choć wymaga specjalistycznej opieki. Kluczowe są:
- odstawienie terapii hormonalnej (testosteronu) – musi nastąpić odpowiednio wcześnie, aby organizm mógł wznowić owulację;
- monitorowanie cyklu i stanu endometrium (błony śluzowej macicy);
- wsparcie psychologiczne – wiele osób doświadcza tzw. dysforii płciowej podczas ciąży (uczucia niezgodności między ciałem a tożsamością).
W literaturze medycznej opisywano przypadki udanych ciąż u transpłciowych mężczyzn, nawet po wieloletnim przyjmowaniu testosteronu. Istotnym czynnikiem jest to, czy narządy rozrodcze pozostają funkcjonalne.
Czy to oznacza, że każdy mężczyzna może zajść w ciążę?
Nie. Mężczyźni cispłciowi (czyli osoby urodzone jako mężczyźni i identyfikujące się z tą płcią) nie posiadają macicy, jajników ani pochwy – a więc nie mają możliwości zajścia w ciążę w naturalny sposób.
Dlaczego temat wzbudza tyle emocji?
Głównie dlatego, że burzy tradycyjne wyobrażenia o płci, rodzinie i roli rodzicielskiej. Społeczeństwa przyzwyczajone do binarnego podziału „kobieta – mężczyzna” mają trudność z akceptacją złożoności tożsamości płciowej. Kiedy mężczyzna zachodzi w ciążę – nawet jeśli biologicznie jest to możliwe – wiele osób reaguje z szokiem, dezaprobatą lub agresją.
Tymczasem badania wykazują, że dzieci wychowywane przez osoby transpłciowe rozwijają się równie dobrze, co ich rówieśnicy. Kluczowe jest nie to, kto je urodził, ale czy są kochane i bezpieczne.
Źródło naukowe:
Wylie, K., Barrett, J., Besser, M., Bouman, W. P., & Lorimer, K. (2016). Good practice guidelines for the assessment and treatment of adults with gender dysphoria. Sexual and Relationship Therapy.
Light, A. D., Obedin-Maliver, J., Sevelius, J. M., & Kerns, J. L. (2014). Transgender Men Who Experienced Pregnancy After Female-to-Male Gender Transitioning. Obstetrics and Gynecology.
Magdalena Kwiatkowska