Fagoterapia to metoda leczenia infekcji bakteryjnych za pomocą bakteriofagów czyli wirusów, które atakują wyłącznie komórki bakteryjne.
Jak działają bakteriofagi
Bakteriofagi niszczą bakterie odporne na antybiotyki, nie atakując komórek eukariotycznych, więc, w przeciwieństwie do antybiotyków, nie są bezpośrednio szkodliwe dla organizmu człowieka.
Dany typ bakteriofaga atakuje tylko kilka szczepów bakterii z jednego gatunku. Niektóre bakterie z czasem wytwarzają mechanizmy obronne przeciwko konkretnym fagom, co wymusza poszukiwanie ich nowych rodzajów.W terapii fagowej stosuje się również mieszaniny fagów, które niszczą więcej szczepów bakterii niż pojedynczy fag.
Bakteriofagi nie zagrażają naturalnej florze bakteryjnej. Ich stosowaniu mogą towarzyszyć skutki uboczne, ale dużo łagodniejsze niż w podczas zażywania antybiotyków. Ponadto bakteriofagi sprzyjają namnażaniu przeciwciał, są wszechobecne i łatwe do pozyskania, a dzięki zdolności mnożenia się w organizmie, nie trzeba przyjmować ich wielokrotnie podczas jednej choroby.
Naukowe dowody skuteczności bakteriofagów
Przeprowadzono badanie [1] nad wykorzystaniem bakteriofagów w leczeniu różnych zakażeń bakteryjnych, takich jak ropne zakażenia skóry, płuc, opłucnej, nerek czy układu żołądkowo-jelitowego. Fagoterapię zastosowano u 550 pacjentów, którym nie pomogła antybiotykoterapia. Terapia fagowa
zadziałała w przypadku 508 pacjentów, a u 38 spowodowała przejściową poprawę. Fagoterapia nie poskutkowała jedynie u 4 pacjentów. Autorzy badania sugerują w pracy naukowej, że terapia fagowa powinna być stosowana zamiast antybiotykoterapii.
Trwają próby nad zastosowaniem fagów nitkowatych w terapii nowotworów. Wykazano, że leki przeciwnowotworowe związane z fagami są ponad tysiąckrotnie [2] bardziej efektywne w zwalczaniu komórek nowotworowych niż podane w formie wolnej.
Czy fagoterapia jest w pełni bezpieczna
Obecnie w Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych terapie fagowe nie są dopuszczone do masowego stosowania ze względu na prowadzone badania mające potwierdzić ich skuteczność i bezpieczeństwo.
Jedyną placówką badającą bakteriofagi na terenie Unii Europejskiej jest Ośrodek Terapii Fagowej przy Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN im. Ludwika Hirszfelda we Wrocławiu. Terapia fagowa nie jest jeszcze stosowana na szeroką skalę z powodu pewnego zagrożenia. Otóż bakteriofagi posiadają zdolność przenoszenia groźnych genów pomiędzy bakteriami i mutowania ich, przez co istnieje prawdopodobieństwo powstania niebezpiecznej superbakterii, której fagi nie będą w stanie zwalczyć.
oprac. dr Łukasz Wysieński/laryngolog
[1] http://europepmc.org/abstract/med/3455647
[2] https://bmcbiotechnol.biomedcentral.com/articles/10.1186/1472-6750-8-
37